Alimenty – część 2
Kontynuując temat alimentów, chciałbym szerzej przedstawić problematykę czynników wpływających na wysokość świadczenia alimentacyjnego. Jak już zastało wspomniane w poprzednim poście zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od następujących przesłanek:
- usprawiedliwionych potrzeby uprawnionego;
- możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego;
- stopnia osobistych starań o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego;
W pierwszej kolejności zakres obowiązku alimentacyjnego uzależniony jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego. Charakterystyczne jest to, że ustawodawca w ramach obowiązku alimentacyjnego przewiduje zaspokajanie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, a nie wszystkich jego potrzeb.
Przez pojęcie usprawiedliwionych potrzeb należy co do zasady rozumieć potrzeby w postaci zapewnienia mieszkania, wyżywienia, ubrania, higieny, leczenia. Przy czym pojęcie usprawiedliwionych potrzeb nie jest tożsame z pojęciem potrzeb koniecznych. Obok potrzeb w zakresie koniecznej egzystencji, usprawiedliwione potrzeby obejmują również dodatkowe elementy. Przede wszystkim zakres usprawiedliwionych potrzeb uzależniony jest od osoby uprawnionego. Inaczej kształtują się usprawiedliwione potrzeby małoletniego dziecka, które musi się rozwijać i kształcić, zdobywać wiedzę i nowe umiejętności przydatne do zdobycia zawodu i życia w społeczeństwie, a inaczej będą kształtowały się usprawiedliwione potrzeby osoby dorosłej. I tak w przypadku obowiązku alimentacyjnego wobec małoletniego dziecka, jego usprawiedliwione potrzeby będą obejmowały nie tylko koszty wyżej wymienione, ale również koszty związane z nauką w szkole, zajęciami dodatkowymi, wyjazdami wakacyjnymi, dodatkowymi kursami i szkoleniami.
Ustawodawca uzależnia zakres świadczeń alimentacyjnych od możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego, przy czym posługuje się pojęciem możliwości, a nie rzeczywistym stanem majątkowym i zarobkowym zobowiązanego, co oznacza, że sąd orzekający o obowiązku alimentacyjnym ma obowiązek badać, jakie są rzeczywiste możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego, a nie opierać rozstrzygnięcia na ustaleniu rzeczywiście aktualnie uzyskiwanych dochodów. Rzeczywiście uzyskiwane dochody (aktualnie uzyskiwane zarobki) stanowią jedynie punkt wyjścia do ustaleń w zakresie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego.
Zakres obowiązku zobowiązanego do alimentacji powinien być większy niż rzeczywiście uzyskiwane przez niego dochody, w szczególności w sytuacji gdy zobowiązany posiada wyuczony zawód dobrze płatny, ale nie wykonuje go, pozbawiając się w ten sposób możliwości uzyskiwania większych dochodów, czy też złośliwie porzuca pracę albo pracuje w niepełnym wymiarze godzin. Jeszcze surowiej należy ocenić sytuację, w której zobowiązany uchyla się od podjęcia pracy w ogóle lub od podjęcia pracy lepiej płatnej, ale wymagającej większego wysiłku.
W odniesieniu do obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, oraz względem osoby niepełnosprawnej ustawodawca przewiduje możliwość wykonywania obowiązku alimentacyjnego w całości lub w części w postaci osobistych starań zobowiązanego o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego. Przez osobiste starania o utrzymanie lub wychowanie uprawnionego należy rozumieć czynności życia codziennego w postaci przygotowywania posiłków, prania odzieży, doglądania w czasie choroby, pomocy w nauce, dbania o wspólne miejsce zamieszkania (sprzątanie).
Oczywiste jest, że w przypadku małoletniego dziecka, które zamieszkuje z jednym z rodziców, zakres obowiązków tego rodzica wobec dziecka jest znacznie szerszy niż tego z rodziców, które tylko w wyznaczonych terminach kontaktuje się z dzieckiem. Na rodzicu, z którym dziecko zamieszkuje, koncentrują się w zasadzie wszystkie obowiązki związane z wychowaniem dziecka i codzienną troską o nie. Osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletniego dziecka polegają na zapewnieniu mu całodobowej opieki, osobistej troski o jego rozwój fizyczny i umysłowy, a także wykonywaniu takich czynności jak pranie, gotowanie czy opieka nad dzieckiem w czasie choroby. Dlatego też przy ustalaniu obowiązku alimentacyjnego rodzica niezajmującego się na co dzień dzieckiem sądy w większym zakresie powinny uwzględniać wkład w postaci osobistych starań tego rodzica, który na co dzień sprawuje pieczę nad dzieckiem.
Na zakres świadczeń alimentacyjnych nie wpływają:
- świadczenia z pomocy społecznej lub funduszu alimentacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2023 r. poz. 1993), podlegające zwrotowi przez zobowiązanego do alimentacji;
- świadczenia, wydatki i inne środki finansowe związane z umieszczeniem dziecka w pieczy zastępczej, o których mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
- świadczenie wychowawcze, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2023 r. poz. 810 i 1565);
- świadczenia rodzinne, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390, 658 i 142);
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1051).
Jeśli masz jakieś pytania lub wątpliwości skontaktuj się z Kancelarią!
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. - 536 338 423
- ul. Kętrzyńskiego 6/1, Olsztyn 10-507